شخصيت كودك و نحوه شكل‌گيري آن موضوعي است كه براي والدين اهميت بالايي دارد. همه افراد مي‌خواهند بدانند كه چگونه مي‌توانند باعث شكل‌گيري صفات شخصيتي مثبت در فرزندشان شده و تأثير صفات منفي را در او به حداقل برسانند. روانشناسان معتقدند در شكل‌گيري شخصيت كودك، ژنتيك و تربيت به يك‌ميزان تأثيرگذار هستند و هرگز نمي‌توان يكي از آن‌ها را كنار گذاشت. با اين‌حال شخصيت كودكان انعطاف بالايي دارد و تا مي‌توان با كمك گرفتن از تجربيات مثبت، تأثير عوامل منفي را در شخصيت آن‌ها كاهش داد. با توجه به اينكه بي‌توجهي به نكات منفي يا عوامل آسيب‌رسان در شخصيت كودك مي‌تواند باعث تثبيت آن‌ها در وي شود، بهتر است تمامي والدين در اين زمينه نهايت دقت و توجه را به‌كاربرده و با توجه به اصولي كه روانشناسان كودك مطرح مي‌كنند براي شكل‌گيري مطلوب شخصيت كودك خود تلاش كنند.

 منبع: شخصيت كودك

شخصيت كودك و عوامل مؤثر در آن

شخصيت به معناي مجموعه ويژگي‌ها و صفاتي است كه در طول زمان در فرد ثابت باقي مانده و رفتارهاي او را شكل مي‌دهند. به عبارتي اهميت شخصيت در اين است كه تمامي رفتارها و باورهاي فرد تحت تأثير اين مسئله قرار دارند و با توجه به اينكه شخصيت از زمان انعقاد نطفه كودك در حال ايجاد و تأثيرپذيري از عوامل مختلف است، شما مي‌توانيد با آرايش مناسب موقعيت‌ها و رويدادها در محيط اطراف كودك، شخصيت يا رفتارها و عقايد او را تحت كنترل داشته باشيد. شخصيت كودك از مجموعه ويژگي‌هاي ژنتيكي و شرايط محيطي تأثير مي‌گيرد. بااين‌حال برخي موضوعات در شكل‌گيري شخصيت وي از اهميت بيشتري برخوردارند كه در ادامه راجع به آن‌ها صحبت خواهيم كرد.

1. ارتباط والدين با كودك

سبك دل‌بستگي يكي از اولين ويژگي‌ها در شخصيت كودك است كه تحت تأثير كيفيت ارتباط والدين با كودك و به‌خصوص مادر شكل خواهد گرفت. به‌طوركلي دل‌بستگي به معناي باوريست كه كودك در ارتباط با قابل‌اطمينان بودن اطرافيان در خود شكل مي‌دهد و اين موضوع در آينده بر تمامي روابط وي سايه خواهد انداخت. به همين خاطر اگر مي‌خواهيد سبك دل‌بستگي سالم و توانايي برقراري روابط صميمانه آينده را در شخصيت كودك خود ايجاد نماييد، بهتر است در درجه اول با كمك گرفتن از مشاورين كودك اطلاعات خود را درزمينهٔ رفتارهايي كه باعث شكل‌گيري دل‌بستگي ايمن در وي مي‌شوند افزايش دهيد و تلاش كنيد تا ارتباط گرم و صميمانه‌اي با فرزندتان داشته باشيد. براي كسب اطلاعات درباره آموزش پدر و مادر كليك كنيد. 

2. كيفيت ارتباط اعضاي خانواده با يكديگر

علاوه بر ارتباط اعضاي خانواده با كودك، كيفيت ارتباط اعضا با يكديگر نيز اهميت بسياري در شخصيت كودك دارد. به ميزاني كه ارتباط اعضا با يكديگر صميمانه‌تر باشد فرزند شما مفاهيمي مانند نوع‌دوستي، محبت و كمك به ديگران را آموزش مي‌بيند. درحالي‌كه ممكن است شما با رفتارتان ويژگي‌هايي مانند توجه صرف به خويشتن يا بي‌توجهي به ديگران را به وي آموزش بدهيد.

3. تجربيات دوران كودكي

تمامي تجربيات دوران كودكي و به‌ويژه نقاط عطفي نظير روز اول مدرسه، خاطرات پرهيجاني مانند تولد فرزند ديگر يا فوت يكي از والدين ازجمله موضوعاتي هستند كه مي‌توانند شخصيت كودك شما را تحت تأثير خود قرار دهند. به همين خاطر اين موضوع اهميت بسياري پيدا مي‌كند كه والدين تلاش كنند تا محيط اطراف كودك را از محرك‌هاي مثبت مختلف پر كنند. به‌ويژه اگر احساس مي‌كنيد كودك شما مشكلات خاصي مثل جدايي والدين يا فوت يكي از آن‌ها را تجربه كرده، بهتر است براي جلوگيري از آسيب ديدن شخصيت وي از يك مشاور كودك كمك بگيريد. براي دريافت وقت مشاوره كودك كليك كنيد.

4. سلامت جسم و روان

بيماري‌هاي جسمي و رواني ازجمله مسائلي هستند كه مي‌توانند تجربيات مثبت و منفي بسياري را در زندگي كودك ايجاد نمايند. براي مثال كودكي كه دچار معلوليت شنوايي باشد معمولاً مشكلات بسياري را در برقراري ارتباط با ديگران تجربه مي‌كند و اين موضوع باعث خواهد شد تا ديدگاه‌هاي وي راجع به روابط اجتماعي با ديگران تحت تأثير اين موضوع قرار بگيرد. مسائلي مانند طرد شدن از جمع هم‌سالان، ترحم اطرافيان يا اختلافاتي كه در خانواده بر سر نقص عضو اين افراد شكل مي‌گيرد، همگي مي‌توانند خود پنداره و شخصيت كودك را تحت تأثير خود قرار دهند. به همين خاطر است كه معمولاً توصيه مي‌شود در جريان رشد كودكان با نيازهاي خاص، بهتر است همواره سلامت روان آن‌ها را نيز مورد ارزيابي قرار داد.

زمان شكل‌گيري شخصيت كودك

بخشي از شخصيت كودك به‌صورت فطري و ژنتيكي از زمان تولد در وي شكل خواهد گرفت و بر اين اساس نوزادان به سه دسته آرام، دشوار و ميانه تقسيم مي‌شوند. كودكان آرام معمولاً خوش‌اخلاق و مهربان بوده، به‌سادگي با شرايط محيطي تطابق پيدا مي‌كنند و برنامه خواب و تغذيه منظمي نيز دارند. درعين‌حال كودكان دشوار معمولاً به‌عنوان كودكاني بهانه‌گير و تحريك‌پذير شناخته مي‌شوند كه شرايط روحي آن‌ها به‌سرعت با تغييرات محيطي به هم مي‌ريزد و همچنين وضعيت خواب و خوراك آن‌ها نيز از نظم چنداني پيروي نمي‌كند. مابين اين دو گروه، گروه بزرگي از كودكان به‌عنوان ميانه قرار دارند كه مي‌توانند خصوصيات شخصيتي هر دو گروه را به همراه داشته باشند.

كودكان آرام معمولاً به‌واسطه رفتار خود توجه و محبت بيشتري را نيز به خود جلب مي‌كنند و اين باعث مي‌شود تا آن‌ها در شرايط بهتري رشد كنند. اين در حاليست كه كودكان دشوار باعث كم‌طاقتي و ناراحتي اطرافيان شده و اين موضوع باعث مي‌شود كه معمولاً رفتارهاي تندي با آن‌ها صورت بگيرد و درنتيجه هرچه بيشتر در قالب رفتارهاي سخت خود فرو خواهند رفت.

خوشبختانه به دليل انعطاف بالايي كه شخصيت كودك دارد، شما در هر مرحله مي‌توانيد با ايجاد شرايط محيطي مثبت، تأثير برخي عوامل منفي را در شخصيت كاهش داده يا از بين ببريد. به همين خاطر هرگز احساس نكنيد كه براي صحبت از بهبود وضعيت شخصيت كودك دير شده يا هنوز زمان مناسب فرانرسيده؛ بهتر است از هر زماني كه به فكر اين مسئله مي‌افتيد به‌ويژه اگر عوامل منفي در شخصيت و رشد كودك شما وجود داشته است، سعي كنيد تا با كمك گرفتن از مشاورين روانشناسي براي بهبود شخصيت كودك خود تلاش كنيد. براي آشنايي با كليات روانشناسي كودك كليك كنيد.

شخصيت كودك و تأثيرات آن در آينده

يكي از سؤالاتي كه شايد براي بسياري از والدين مطرح باشد اين است كه چرا بايد به شخصيت كودك توجه داشته باشند؟ به همين خاطر در اين بخش راجع به اهميت شخصيت كودك و تأثيرات آن در آينده زندگي فرد صحبت خواهيم كرد.

همان‌طور كه در تعريف شخصيت مطرح شد، شخصيت مجموعه صفات ثابت و پايداري است كه تقريباً براي هميشه در رفتار فرد باقي خواهد ماند. به همين خاطر رفتارهايي كه از زمان كودكي در ذهن فرزند شما شكل مي‌گيرند، مي‌توانند تا پايان عمر همراه او باشند و اگر اين ويژگي‌ها چندان‌كه بايد مناسب نباشند مشكلاتي را در زندگي وي به همراه خواهند داشت. براي مثال افرادي كه توانايي ابراز خواسته‌هاي خود را ندارند و يا همواره مي‌خواهند به ديگران وابسته باشند در آينده مشكلاتي را در زندگي خود تجربه خواهند كرد كه مي‌تواند تا حد زيادي انرژي آن‌ها را از بين برده و بهره‌وري آنان در ساير زمينه‌ها را كاهش دهد. درحالي‌كه اگر از ابتدا نسبت به اين مسائل توجه كافي صورت بگيرد فرد نه‌تنها در آينده درگير مشكلات شخصيتي نخواهد بود بلكه حتي بسياري از نكات مثبت براي مقابله با چالش‌هاي زندگي را نيز آموزش خواهد ديد.

شخصيت كودك و تربيت والدين

با توجه به آنچه راجع به اهميت شخصيت كودك مطرح شد، مي‌توان گفت والدين بايد توجه ويژه‌اي نسبت به تربيت كودك خود و شكل دادن به شخصيت وي داشته باشند. ازجمله اقداماتي كه والدين بايد موردتوجه قرار دهند مي‌توان به اين موارد اشاره كرد:

1. شخصيت كودك خود را بشناسيد

تربيت كودكان درون‌گرا و برونگرا يا آرام و دشوار متفاوت از يكديگر است و شما در تربيت هر كودكي بايد از اصول مشخصي پيروي كنيد. براي مثال اگر براي آموزش به يك كودك برونگرا برنامه‌هاي بدون هيجان و انفرادي را برنامه‌ريزي كنيد او به‌سرعت خسته شده و توانايي يادگيري وي نيز كاهش مي‌يابد. اين موضوع مي‌تواند باعث بروز مشكلاتي در ارتباط با انگيزه و ديدگاه‌هاي فرزند شما راجع به تحصيل شود. به همين خاطر بسيار اهميت دارد كه شما با ويژگي‌هاي شخصيتي كودك خود و اصول تربيتي مربوط به هر شخصيت آشنايي داشته باشيد تا بتوانيد كودك خود را به‌درستي تربيت نماييد.

براي آشنايي با ويژگي هاي كودكان درونگرا و كودكان برونگرا كليك كنيد.

2. پناهگاه امني باشيد

يكي از موضوعاتي كه در شخصيت كودك بسيار تأثيرگذار خواهد بود اين است كه آن‌ها احساس كنند شما همواره براي كمك به وي در دسترس هستيد يا علي‌رغم تمام مشكلاتي كه پيش خواهد آمد، مي‌توانند روي محبت و علاقه شما نسبت به خودشان حساب كنند. در غير اين صورت فرزند شما دچار اضطراب شده و اين باور كه ديگران در صورت اشتباه كردن او را دوست نخواهند داشت شخصيت وي را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد.

3. پرهيز از برچسب زدن

يكي از موضوعاتي كه بايد براي رشد مطلوب فرزندتان به آن توجه داشته باشيد اين است كه از برچسب زدن جدا پرهيز كنيد! ويژگي‌هايي مانند بي‌عرضه، ساده‌لوح، ناتوان از يادگيري يا هر برچسب منفي ديگري كه شما براي كودك خود استفاده مي‌كنيد در ذهن وي اثر گذاشته و بر تمامي رفتارهاي او سايه خواهد انداخت. اين موضوع مي‌تواند حتي منجر به اين مسئله شود كه فرزند شما خود نيز اين صفت منفي را باور كرده و به‌عنوان بخشي از شخصيت خود بپذيرد.

4. ايجاد تجارب متنوع

يكي از مهم‌ترين نكاتي كه در سلامت شخصيت كودك مي‌تواند اثرگذار باشد اين است كه تا جاي ممكن محيط وي را از تجارب و محرك‌هاي مختلف غني كنيد. اين موضوع باعث مي‌شود تا مهارت‌هاي وي افزايش‌يافته و موضوعات مختلفي را در شخصيت خود جاي دهد. به‌طوركلي به ميزاني كه شما كوله‌پشتي فرزندتان را از تجارب مختلف غني كنيد، وي شخصيت سالم‌تر و زندگي موفق‌تري خواهد داشت.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

منبع: شخصيت كودك