اختلال سلوك در كودكان به يكباره ظاهر نمي‌شود و خيلي اوقات تشخيص آن مخصوصا در اوايل شروع بيماري آسان نيست. اين اختلال ممكن است از سنين زير ده سال شروع شده و تا بزرگسالي ادامه يابد. كودكان مبتلا به سلوك رفتارهايي پايداري دارند كه طي آن‌ها حقوق ديگران رعايت نكرده و گاه همراه با خشونت و خراب كاري هست. هر چه درمان به موقع صورت بگيرد، پيشگيري و درمان بهتر انجام خواهد شد. بنابراين در صورت ظاهر شدن نشانه هاي زير حتما هر چه سريع‌تر به متخصصين كودك براي تشخيص و دريافت درمان مراجعه نماييد. براي آشنايي با ساير اختلالات عصبي رشدي كليك كنيد.

منبع: اختلال سلوك

اختلال سلوك در كودكان و نوجوانان

اختلال سلوك مجموعه اي از رفتارهاي تكرارشونده است كه طي آن قوانين اجتماعي را زيرپا گذاشته و حقوق ديگران را نقض مي‌كند. اين اختلال يك شبه ظاهر نشده و در درازمدت شكل مي‌گيرد. افراد مبتلا به اختلال سلوك در كودكان مقاصد ديگران را بسيار خصمانه تر ازآنچه كه هست برداشت مي‌كنند و با پرخاشگري و خشونت پاسخ داده و اين رفتارشان را موجه ومنطقي مي‌دانند.

ميزان اضطراب كودكان مبتلا به اين اختلال، كم واغلب فعاليت‌هايي را مي طلبند كه هيجان وخطر بالايي دارند. به نسبت اختلال سلوك بيشتر در پسران و از سنين پايين آشكار مي‌شود. هر چه زودتر اين اختلال شروع شده باشد، شدت علائم آن در نوجواني و بزرگسالي بيشتر خواهد بود.

انواع اختلال سلوك

بر اساس زمان شروع نشانه‌ها اختلال سلوك را به سه دسته تقسيم مي‌كنند. چرا كه زمان شروع در شدت علائم تاثير داشته و نياز به مداخله متفاوتي دارد.

كودكي : علائم آن قبل از سن ده سالگي ظاهر مي‌شود.

نوجواني : علائم آن درنوجواني و بلوغ آشكار مي‌شود.

نامشخص: اولين علائم اختلال سلوك مشخص نيست.

علل ابتلا به اختلال سلوك در كودكان و نوجوانان

اگرچه هنوز علت دقيقي براي اختلال سلوك شناخته نشده اما عوامل زيادي وجود دارند كه بروز آن را قابل پيش بيني مي‌كنند كه عبارتند از:

ژنتيك

اختلال‌سلوك مي‌تواند ارثي باشد. به طور مثال يكي از اعضاي خانواده كودك دچار اختلالات روحي و رفتاري بوده است و يا اينكه مادر در زمان بارداري تغذيه نامناسب داشته و مصرف كننده مواد مخدر بوده است.

محيط

محيط رشد كودكان نقش به سزايي در شكل‌گيري وعدم شكل گيري اختلال سلوك در كودكان دارد. رفتارهاي بد و خالي از محبت با كودك، وضع بداقتصادي، جدايي والدين، ناامن بودن محيط خانه، همگي عواملي مهم براي ظهور و رشد اين اختلال هستند. بسياري از رفتارهاي خشونت آميز دوستان و همسالان باعث تحريك بيشتر اين اختلال در كودكان مي‌شود.

اجتماعي

وضع مالي نامناسب، جايگاه اجتماعي بد، عدم موفقيت در تحصيل، درگيري‌هاي ذهني، همگي از عوامل اجتماعي مهم در بروز اين اختلال هستند.

چه كساني بيشتر در خطر دچار شدن به اختلال سلوك هستند؟

دربسياري از موارد اختلال سلوك از كودكي آغاز مي‌شود. روش‌هاي تربيتي نامناسب والدين، سخت گيري‌هاي نابه جا، ايجاد ترس و وحشت، تنبيه نادرست وافراطي و… درصد ابتلاي كودكان به اين اختلال را بالا مي‌برند.

همچنين والديني كه خود داراي بيماري‌هاي رواني بوده يا از كودك خود غافل و وابسته به الكل و مواد مخدر هستند، ناخودآگاه كودكان را به سمت اين بيماري سوق مي‌دهند. حال اگر اين وابستگي در زمان بارداري باشد، اثرات مخرب جسمي نيز براي كودك به همراه دارد.

علائم و نشانه هاي اختلال سلوك

• رفتارمخرب؛ اشياء را پرتاب مي‌كنند، وسايل بازي همسالان خود را خراب يا گم مي‌كنند، تخريب مبلمان، وسايل منزل و….
• كج خلقي؛ اين كودكان اغلب هركاري را با هر روشي براي به دست آوردن چيزي كه مي‌خواهند انجام مي‌دهند.
• دروغ و دزدي: اين كودكان به راحتي بارها دروغ مي‌گويند تا مسئوليت خود را انجام ندهند، وسايل گران قيمت ومورد علاقه خود را مي‌دزدند و دليل قانع كننده براي كار خود مي‌آورند.

دركل اين كودكان رفتارهايي مانند آزار و اذيت حيوانات، گستاخي، نافرماني از بزرگترها، فرار از مدرسه و خانه، افكار فريبنده و ژست‌هاي خودكشي از خود نشان مي‌دهند.

درمان اختلال سلوك

چنانچه درمان در سنين پايين مثلا در كودكستان آغاز شود به ميزان قابل توجهي مؤثر خواهد بود. البته درمان تنها معطوف به كودك نيست و به همكاري والدين و جامعه نياز دارد. بسياري از راهكارهاي درماني دركاهش رواج اختلال سلوك مؤثر هستند. اين راهكارها شامل پيشگيري ودرمان مي‌شود، اگرچه اين دو جدا از هم نيستند.

پيشگيري و درمان نه تنها براي كودكان و نوجوانان، بلكه براي همه كساني كه با كودك در ارتباط هستند؛مانند خانواده، محيط مدرسه وجامعه لازم و ضروري است. در ادامه سه روشي كه براي پيشگيري و درمان مؤثر خواهد بود را معرفي كرده‌ايم.

آموزش كودك

آموزش مهارت حل مسأله، خودكنترلي از طريق بيان دروني و رشد دادن رفتارهاي مثبت اجتماعي به جاي رفتارهاي ضداجتماعي ومهارت‌هاي اجتماعي از طريق آموزش مهارت‌هاي بازي در درمان مؤثر هستند. رشد اجتماعي كودكان، آن‌ها را مجهز به مهارت‌هاي مورد نياز براي تعامل مؤثر با محيط مي‌كند.

درمان خانواده

خانواده نقش مهمي در پيشگيري و درمان اختلال سلوك دارد. برنامه‌هاي آموزشي والدين مهارت‌هاي تربيتي را افزايش مي‌دهند. تحقيقات نشان مي‌دهند كه اين برنامه‌ها مؤثربوده وتغييرات مهمي در رفتارهاي كودك و والدين و درك والدين از سازگاري كودك نشان داده‌اند. اين مهارت‌ها شامل آموزش والدين براي كمك در اجراي برنامه‌هاي تقويتي، تكنيك‌هاي انضباطي، ارتباط مؤثربا كودك و راهبردهاي گفتگو و حل مسأله مي‌باشد.

آموزش جامعه ومدرسه

محيط مدرسه كودك نقش فعالي در درمان اختلال سلوك در كودكان بازي مي‌كند. برنامه‌هاي پيشگيرانه بسياري طرح شده كه بر رشد ومهارت شناختي كودك تمركز دارد. برنامه‌هاي درماني در رشد مهارت‌ها شامل كنترل خشم، رفتار درخور و شايسته با كلاس درس، مهارت‌هاي حل مسأله و اينكه چگونه با دوستان خود رفتار كنند، چگونه با آن‌ها صحبت كنند و اينكه چگونه در درس ومدرسه موفق شوند. اختلال سلوك به شكل‌هاي مختلفي درسنين مختلف ظاهر مي‌شود و عوامل بسياري در به وجود آمدن و نگهداري آن نقش دارند كه روش‌هاي درماني گوناگوني براي كاهش آن وجود دارد.

سخن پاياني

روش مناسب براي درمان اختلال سلوك در كودكان روشي است كه متناسب با وضعيت كودك و خانواده در نظر گرفته شوند واگر كودكي اختلال سلوك تشخيص داده شد، نياز به مراجعه به متخصص كودك و نوجوان دارد. پس حتما از مشاوره كودك در اسرع وقت استفاده نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نوزاد و كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

منبع: اختلال سلوك