اختلال خواندن در كودكان با عنوان ديسلكسيا نيز شناخته مي‌شود. كودكاني كه به اين اختلال مبتلا هستند، در يادگيري خواندن و نوشتن با مشكل مواجه مي‌باشند. در واقع اين اختلال باعث مي‌شود كه درك يك مطلب، زماني كه توسط كودك روخواني و يا نوشته مي‌شود، سخت باشد. لازم است در نظر داشته باشيد كودكان مبتلا به اختلال خواندن از نظر هوشي جزو نفرات متوسط به بالا هستند و بهتر است با ساير كودكان آموزش ببيند. در ادامه نشانه‌هاي اختلال خواندن در كودكان و همينطور راه‎هاي درمان آن ارائه كرده‌ايم. در صورت وجود چنين مساله‌اي حتما مشاوره كودك دريافت نماييد.

منبع: اختلال خواندن در كودكان

اختلال خواندن در كودكان چيست؟

همانطور كه اشاره كرديم اختلال خواندن با نام ديسلكسيا نيز شناخته مي شود. اين اختلال روند يادگيري در كودكان را با مشكل مواجه مي‌كند.

كودكاني كه به اختلال خواندن مبتلا هستند، در شناسايي صداهاي گفتاري و همينطور درك معني حروف و كلمات با مشكل مواجه‌اند. علت اين امر اين است كه اختلال خواندن با تاثيري كه بر روي قسمت‌هايي از مغز مي‌گذارد، بخش پردازش زبان را دچار اختلال مي‌كند.

وجود اختلال خواندن در كودكان همواره نگران كننده نيست چراكه اگر اين كودكان به خوبي آموزش داده شوند، مي‌توانند به راحتي در مدرسه همانند همسالان خود تحصيل كنند. براي آشنايي بيشتر با ساير اختلالات يادگيري كليك كنيد.

انواع اختلال خواندن در كودكان

اختلال‌خواندن در كودكان از نظر افراد مختلف در دسته بندي‌هاي متفاوتي قرار گرفته است. در يك دسته بندي كلي اختلال‌خواندن در كودكان داراي دو نوع زير مي‌باشد:

• نوع اول: در اين نوع كودكان قادر به رمزگشايي كلمات نيستند.
• نوع دوم: در اين نوع كودك در رمز گشايي كلمات مشكلي ندارد اما نمي‌تواند به سرعت متوجه شود كه معني و مفهوم يك كلمه چه بوده است.

لازم است توجه داشته باشيد كه اختلال‌خواندن در هر كودكي ممكن است در درجه‌هاي مختلفي نيز ديده شود. ميزان اختلال خواندن از هر كودكي به كودك ديگر متفاوت است و از خفيف و يا شديد طبقه بندي مي‌شود.

در موارد خفيف اختلال درخواندن، كودكان فقط در خواندن مشكل دارند اما در موارد شديدتر كودك در نوشتن، يادگيري رياضيات و زبان نيز با مشكل مواجه است.

نشانه‌هاي اختلال خواندن در كودكان

كودكاني كه داراي اختلال‌خواندن هستند، وقتي يك متن را خودشان مي‌خوانند، نمي‌توانند به سوالاتي كه از آن متن پرسيده مي‌شود، پاسخ دهند. در حالي كه اگر شخص ديگري همان متن را براي‌شان بخواند متوجه مي‌شوند.

در واقع اختلال درخواندن علاوه بر اينكه در فهم كلمات در زمان خواندن مشكل ايجاد مي‌كند، مي‌تواند در موارد ديگري نيز شامل يادگيري نوشتن، املا، رياضي و درك مطالب نيز اختلال ايجاد كند. از نشانه‌هاي اختلال‌يادگيري در كودكان مي توان به موارد زير اشاره كرد:

• ناتواني در تشخيص و يا توليد كلمه‌هاي هم‌ وزن
• هجي كردن
• عدم توانايي در شناسايي و يافتن حروف الفبا
• ناتواني در يادگيري صداي حروف
• اشتباه گرفتن حروف با يكديگر

اختلال خواندن در سنين مختلف

اختلال‌خواندن در هر سني ممكن است داراي نشانه‌هاي متفاوتي باشد كه در ادامه به آن‌ها اشاره مي‌كنيم.

• پيش دبستاني : كودكاني كه در سنين پيش دبستاني به اختلال‌خواندن مبتلا هستند، ممكن است زماني كه قصد دارند كلمه‌اي را تلفظ كنند آن را به صورت برعكس بخوانند.
• مدرسه : اختلال‌خواندن در سنين مدرسه باعث مي‌شود كه كودك در امر خواندن نسبت به همسالان خود كندتر پيش برود. همينطور اين دسته از دانش آموزان زماني كه در حال خواندن يك مطلب هستند، ممكن است آن را به خوبي درك نكنند.
• دوران بلوغ: در اين سنين، اختلال‌خواندن سبب مي‌شود كه نوجوان از خواندن يك مطلب بپرهيزد. همين‌طور اغلب افراد كه مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در يادگيري زبان‌هاي خارجي نيز مشكل دارند.

علل اختلال خواندن در كودكان

اختلال‌خواندن در كودكان به اين دليل است كه قسمتي از مغز تحت تاثير قرار مي‌گيرد. از مهم‌ترين علل كه براي اختلال‌خواندن شناسايي شده، ژنتيك مي‌باشد. بيشتر كودكاني كه مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در ميان اعضاي خانواده خود نيز فردي مبتلا به اين اختلال را دارند.

علت بروز اختلال‌خواندن وجود مشكل در برخي كروموزوم‌هاي فرد و همينطور نقص‌هاي عملكردي در مناطق فوقاني و پيشاني مي‌باشد. البته كمتر بودن تعداد سلول‌هاي عصبي و يا نورون‌ها نيز تا حد زيادي بر روي به وجود آمدن اختلال خوانايي در كودكان تاثيرگذار است.

از ديگر علت‌هاي به وجود آمدن اختلال‌خواندن در كودكان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• نقص در عملكرد زباني، مهارت‌هاي شنيداري، تجسم و…
• عقب افتادگي عمومي
• نقص در زمينه استفاده از مهارت‌هاي گفتاري
• مشكلات جسمي در زمينه بينايي و شنيداري
• اختلالات عاطفي و سازگاري
• تغييرات ناگهاني در محيط مدرسه
• مشكلات در محيط زندگي و خانه
• نبود امكانات كمك آموزشي مناسب
• و …

درمان اختلال خواندن

در بسياري از موارد وجود اختلال خواندن در كودكان، نگران كننده نيست و مي‌توان با بهره‌گيري از تكنيك‌هاي ويژه آموزش به اين كودكان به مرور اين اختلال را كمرنگ كرد.

در واقع براي آموزش يادگيري به كودكان مبتلا به اختلال خواندن، والدين و معلمان بايد ضمن استفاده از تكنيك‌هاي شنوايي، بينايي و لامسه از برنامه‌هاي آموزشي متناسب اين افراد نيز كمك بگيرند. بهتر است براي دريافت برنامه آموزشي متناسب با فرزندتان با يك روانشناس كودك صحبت كنيد.

از جمله مواردي كه براي درمان اختلال خواندن در كودكان استفاده مي‌شود عبارتند از:

• بيان رسا كلمات براي كودك، توسط معلم و يا اوليا
• كتب صوتي
• استفاده بيشتر از تمرين‌ها و جداول تصويري
• نوشتن درشت حروف‌ها
• استفاده از نشانگر كلمات و يا خط كشيدن زير آن‌ها براي گم نكردن كلمات
• امكانات آموزشي متناسب با شرايط كودك مثلا استفاده از تخته مغناطيسي براي تقويت حس لامسه
• تشريح راحت‌تر مفاهيم درسي
• تكنيك آموزش خواندن از راست به چپ
• قرار دادن انگشت زير كلمه و خواندن حرف به حرف آن
• و …

اقدامات موثر والدين

كودكي كه مبتلا به اختلال خواندن است پس از مدتي متوجه شرايط خود خواهد شد و اگر حمايت‌هاي عاطفي والدين را دريافت نكند، اعتماد به نفس خود را نيز از دست بدهد. پدر و مادر تا مي‌توانند بايد كودك را مورد حمايت عاطفي قرار دهند تا او بتواند توانايي خواندن را بدست آورد.

از جمله اقدامات موثري كه والدين مي‌توانند در جهت درمان اختلال خواندن در كودك خود انجام دهند، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• اگر متوجه وجود اختلالي در سنين ابتدايي كودك خود شديد و يا معلم كودك شما را از اين موضوع باخبر كرد، بهتر است هر چه زودتر نسبت به درمان آن اقدام كنيد. بهتر است به يك روانشناس كودك مراجعه نماييد.
• با كودك خود صحبت كند و براي تقويت اعتماد به نفس او حتما به او بگوييد كه وجود اختلال در خواندن به هوش افراد ارتباطي ندارد.
• سعي كنيد كتاب‌هاي مختلف را با صداي بلند براي فرزندتان بخوانيد. حتي چندين بار خواندن كتاب‌هاي تكراري به او كمك مي‌كند.
• سعي نكنيد اين موضوع را به يك موضوع چالش برانگيز در زندگي‌تان تبديل كنيد و فقط كافي است موفقيت فرزندتان را در ديگر موارد زندگي پررنگ كنيد.

سخن پاياني در مورد اختلال خواندن در كودكان

در نظر داشته باشيد تشخيص اختلال خواندن در كودكان هميشه كار آساني نيست. چراكه ممكن است كودك به مشكلات ديگري نيز مبتلا باشد كه تشخيص آن‌ها فقط توسط يك متخصص امكان پذير مي‌باشد.

اگر تشخيص اختلال درخواندن به موقع و به درستي در كودك انجام شود، مي‌توان با استفاده از درمان‌هاي روانشناختي و برخي تكنيك‌ها آن را درمان كرد. گاه ممكن است اختلال در خواندن كودك ناشي از ديگر مشكلات شامل اختلال بيش فعالي، سرعت پايين در پردازش اطلاعات، مشكلات شنوايي، مشكلات بينوايي و … باشد كه در اين موارد نياز به تجويز دارو از سوي متخصص خواهد بود.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال خواندن در كودكان مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

منبع: اختلال خواندن در كودكان