به‌طور طبيعي، پيش از آنكه نوزادان شروع به انجام ارادي سينه‌خيزرفتن كنند، بازتاب حركتي خزيدن در نوزاد قابل مشاهده است. اين واكنش غريزي، يكي از نشانه‌هاي سلامت عضلاني و مغزي در كودكان به شمار مي‌رود. بر اين اساس، درصورتي‌كه تأخيري در بروز آن به وجود آيد، يا حركات متناسب با اين بازتاب در نوزادان ديده نشود، مي‌تواند به معني وجود اختلال يا مشكل در اطفال باشد. به همين دليل، لازم است والدين با چگونگي بروز اين بازتاب و سن ظهور و از بين رفتن آن به‌خوبي آشنا شوند. در اين زمينه مي‌توانيد براي دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

منبع: بازتاب خزيدن نوزاد

بازتاب خزيدن در نوزادان

منظور از بازتاب يا رفلكس، نوعي واكنش حركتي و غيرارادي به يك سري محرك‌هاي بيروني است. اين پاسخ‌هاي حركتي معمولاً به‌صورت خودكار بروز مي‌كنند و براي بقاي انسان ضروري‌اند. انواع متنوعي از بازتاب‌هاي انسان تاكنون شناسايي‌شده‌اند. برخي از آن‌ها تا پايان عمر با فرد باقي خواهد ماند؛ مثل پلك زدن. بااين‌حال بسياري از آن‌ها در همان سال‌هاي اوليه نوزادي از بين مي‌روند يا ارادي مي‌شوند. بازتاب خزيدن، ازجمله مهم‌ترين اين پاسخ‌ها است. در اين رفلكس فطري، نوزاد انسان با جمع‌كردن پاهاي خود به داخل شكمش، حركتي شبيه به سينه‌خيز را انجام مي‌دهد. وجود اين بازتاب در نوزاد نشان‌دهنده آمادگي او براي مراحل بعدي رشد و حركت‌هاي ارادي است.

براي آشنايي با ساير نشانه هاي سلامت نوزاد كليك كنيد.

چگونه بازتاب خزيدن را در نوزاد خود مشاهده كنيم ؟

درصورتي‌كه بخواهيد واكنش بازتابي خزيدن را در فرزند خود مشاهده كنيد، لازم است او را به شكم و روي سطحي صاف قرار دهيد. سپس با دست خود، كف پاهاي نوزاد را مي‌گيريم و به‌صورت متناوب و خفيف فشار مي‌دهيم. در اين حالت، نوزاد، زانوهاي خود را در شكم خود جمع كرده و به حالتي شبيه خزيدن، به جلو مي‌رود. همچنين، كودك تلاش مي‌كند تا پاهاي خود را به جلو و عقب خيز دهد.

نكته‌اي كه بايد مدنظر قرارداد اين است كه در اين مرحله، بروز حركات متناسب، مهم‌تر از موفقيت در خزيدن به جلو است. به‌عبارت‌ديگر، حتي اگر كودك باوجود انجام واكنش حركتي، بازهم نتواند به جلو بخيزد جاي نگراني چنداني نخواهد داشت.

كاربرد بازتاب خزيدن در نوزاد

همان‌طور كه همه مي‌دانيم، سينه‌خيزرفتن در كودكان، اولين تلاش‌هاي او براي حركت به شمار مي‌روند. بايد توجه كرد كه اين حركت، با رفتار خزيدن ارادي كودك اندكي متفاوت است. در حقيقت با خزيدن آگاهانه كودك، اين حركت‌هاي ابتدايي و فطري در او ناپديد مي‌گردد.

درصورتي‌كه بروز اين رفتار در نوزادان دچار مشكل باشد، ممكن است نشان از آسيب‌هاي مغزي، ناراحتي‌هاي جسمي يا ناتواني‌هاي عقلي در آن‌ها باشد. براي اطمينان يافتن از سلامت كودك، لازم است به بررسي بازتاب‌ها، به‌خصوص رفلكس خزيدن در او پرداخت. به‌عبارت‌ديگر، هنگامي‌كه نوزاد حركات شبهه خزيدن را در بازتاب خود استفاده مي‌كند، برگ تأييدي براي سالم بودن مسير عصبي و عضلاني او به شمار مي‌رود.

علاوه بر اين، زير نظر داشتن اين خزيدن‌هاي بازتابي به والدين كمك مي‌كند تا در صورت وجود مشكل، سريع‌تر از آن مطلع شوند. اين موضوع باعث مي‌شود تا بسياري از مشكلات، پيش از آنكه غيرقابل بهبود گردند، شناسايي و درمان شوند.

زمان آغاز و پايان بازتاب خزيدن در نوزادان

به‌طوركلي در كودكان سالم، بازتاب خزيدن از ابتداي تولد وجود داشته و تا ماه‌هاي سوم الي چهارم نيز ادامه مي‌يابد. بعدازاين زمان، به‌تدريج حركات تبديل به حركات ارادي در كودك مي‌شود. درنتيجه، رفلكس غريزي نوزاد بايد تا اين زمان ناپديد شود. درنهايت، كودك در حدود نه‌ماهگي قادر به سينه‌خيز رفتن كاملاً آگاهانه مي‌شود. همچنين تا حدود ده‌ماهگي نيز چهار دست‌وپا راه رفتن در كودك آغاز مي‌شود.

توالي اين مراحل در تمام كودكان سالم به همين منوال پيش مي‌رود. بااين‌حال سرعت طي كردن برخي از اين دوره‌ها، براي بعضي از كودكان بيشتر است. به‌نحوي‌كه ممكن است به نظر برسد كه كودك از مراحلي جهش كرده است. درصورتي‌كه فرزند شما دريكي از اين توالي دچار مشكل بود، توصيه مي‌شود هر چه سريع‌تر وي را به متخصصان اطفال ارجاع دهيد. براي آشنايي با زمان لازم براي سينه خيز رفتن نوزاد كليك كنيد.

نتايج بروز اختلال در بازتاب‌ها

همان‌طور كه گفته شد، با بررسي وضعيت رفلكس خزيدن نوزاد، مي‌توان از شرايط سلامتي جسمي و ذهني او آگاه شد. درصورتي‌كه اختلال موجود در اين بازتاب توسط والدين ناديده گرفته شود، ممكن است زمان طلايي را براي رفع برخي مشكلات حركتي در فرزند خود از دست بدهند. برخي از اين مشكلات حركتي به شرح زير هستند: فلج مغزي، اسپينابيفيدا، انواع ميوپاتي و ضعف‌هاي عضلاني، دررفتگي مادرزادي لگن و… . براي آشنايي با ساير انواع بازتاب نوزادان كليك كنيد.

روش‌هايي براي تسهيل سينه‌خيز رفتن

ظاهر شدن بازتاب خزيدن به‌نوعي نشانه آمادگي كودك براي تمرين سينه‌خيز است. درنتيجه، توصيه مي‌شود والدين با استفاده از روش‌هايي، به فرزند خود براي شروع به حركت كمك كنند. راهكارهاي زير مي‌تواند در اين مسير مفيد باشد:

• كمك به خوابيدن كودك روي شكم و قرار دادن تكيه‌گاهي براي فشار پاها به جلو
• ورزش دادن پاهاي كودك و خم و راست كردن زانوها
• ترغيب كودك به حركت با استفاده از اسباب‌بازي‌هاي جذاب
• فراهم آوردن محيطي امن براي ارضاي حس كنجكاوي كودك

بيشتر بخوانيد: دير راه افتادن كودك

لازم به ذكر است كه سينه‌خيز رفتن يكي از حركات انرژي‌بر براي كودكان به شمار مي‌رود. به همين دليل، بايد برنامه خوردوخوراك فرزندان به‌خوبي و متناسب با سن آن‌ها تنظيم شود. درصورتي‌كه حجم يا تنوع غذايي كودك متناسب با نيازهاي رشدي او نباشد، ممكن است مسير رشد عقلاني، جسمي و حركتي در او نيز دچار وقفه يا تأخير شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه نوزاد مي توانيد از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در كلينيك تخصصي كودك ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

منبع: بازتاب خزيدن نوزاد