حواس پنجگانه نقش اصلي و اساسي در زندگي همه افراد دارد. حواس پنجگانه بايد به كودكان آموزش داده شود. زيرا تاثير اين حواس بر رشد كودك و شكوفايي آن نقش مهمي را ايفا مي‌كند. حواس‌پنجگانه شامل حس بويايي، بينايي، لامسه، چشايي و شنوايي است. كودكان از بدو تولد حواس پنجگانه به همراه دارند اما متوجه طريقه استفاده از آن نيستند. حتي بلد نيستند تا دريافتي ها محيط كه غير ضروري هستند را از بين ببرند. كودكان در سنين كم به همه چيز علاقه دارند و نسبت به تمام عكس العمل ها واكنش نشان مي‌دهند. براي آشنا كردن كودك با بوي بد، طعم بد و … بايد آموزش هايي صورت بگيرد كه در ادامه شرح داده‌ايم.

منبع: حواس پنجگانه كودكان | رشد حواس كودك

حواس پنجگانه

همه افراد سالم داراي حواس پنجگانه هستند كه شامل حس بويايي، شنوايي، چشايي، بينايي و لامسه است. افراد از طريق رشد حواس پنجگانه با محيط پيرامون خود ارتباط برقرار مي‌كنند. از بدو تولد كودكان در جستجوي ارتباط با محيط هستند. ارتباط با محيط باعث مي‌شود نسبت به موقعيت ها پاسخ مناسب دهيم. از حس چشايي براي طعم غذاها استفاده مي‌كنيم. از حس بويايي براي بوييدن استفاده مي‌كنيم و … .

تمام حواس ما براي درك محيط لازم و ضروري هستند. زماني كه حسي را درك نمي‌كنيم در واقع توانايي تجزيه و تحليل را نيز نداريم. هرچقدر كه حس هاي ما قوي تر باشند، نسبت به موقعيت ها و رويارويي با حوادث سريع تر پاسخ خواهيم داد. بنابراين آموزش و رشد حواس كودك بايد حائز اهميت باشد. كودكان در بدو تولد از تمام حواس‌پنجگانه برخوردارند اما طريقه استفاده از حواس را بلد نيستند. براي دريافت اطلاعات كودكان نياز به آموزش طريقه استفاده از حواس پنجگانه دارند. در ادامه در رابطه با آموزش حواس پنجگانه توضيح داده ايم.

آموزش حواس پنجگانه

براي آموزش حواس پنجگانه به كودك بايد با آگاهي كودك از اعضاي بدن آغاز كنيد. و سپس با درگيري حواس او را بهتر متوجه حواس‌پنجگانه اش كنيد. در ادامه در رابطه با آموزش حواس پنجگانه توضيح داده ايم.

1. كودك را با اعضاي بدنش آشنا كنيد

براي آشناييت كودك با حواس پنجگانه ابتدا بايد به او در رابطه با اعضاي بدن توضيح دهيد. مثلا به كودك بگوييد كه گوش براي شنيدن، زبان براي چشيدن طعم و دست براي لمس كردن است. كودك را از تمام اعضاي بدنش آگاه سازيد و از او بخواهيد تا بگويد كه با گوش چه كاري انجام مي‌شود يا با بيني چه چيزي حس مي‌كنيم. با بازي و نمايش نيز مي‌توانيد كودك را با اعضاي بدنش آشنا كنيد.

2. حواس پنجگانه كودك را درگير كنيد

براي آشنايي كودك با حواس پنجگانه موقعيت هاي خطرساز را به او آموزش دهيد. مثلا به او بگوييد كه اجاق گاز خطرناك است. شايد لازم باشد دست خود را به فاصله از اجاق قرار دهيد و نمايش سوختن و گرم شدن را به كودك آموزش دهيد.

3. با سوال و جواب كودك را از حواس پنجگانه آگاه سازيد

براي آموزش حواس پنجگانه به كودك بايد از كلمات توصيفي استفاده كنيد. براي مثال از سوالات زير استفاده كنيد.

1. كلمات توصيفي حس شنواي

از كودك سوال كنيد كه چه چيزي مي‌شنوي؟

• زيبا يا گوش خراش؟
• بلند، ملايم يا آهسته؟

2. كلمات توصيفي بينايي

براي آموزش حس بينايي به كودك بگوييد كه چه چيزي مي‌بيني؟

• زشت يا زيباست؟
• كثيف يا تميز است؟
• دور يا نزديك است؟
• بزرگ يا كوچك است؟
• چه رنگي است؟
• چند عدد است؟
• به چه شكلي ظاهر شده است؟ (اشكال هندسي)

3. كلمات توصيفي بويايي

براي اينكه حس بويايي را در كودك تقويت كنيد از او سوال كنيد كه غذا يا هر چيزي چه بويي مي‌دهد؟

• خوش بو است يا بد بو؟

4. كلمات توصيفي چشايي

براي حس چشايي از كودك بپرسيد كه چه طعم را احساس مي‌كند؟

• خوشمزه يا بد مزه؟
• شيرين، شور، تلخ يا شيرين؟

5. كلمات توصيفي لامسه

براي آموزش حس لامسه از كودك سوال كنيد كه چه چيزي حس مي‌كند؟

• خشك يا مرطوب است؟
• نرم يا سفت؟
• داغ، گرم يا سرد؟
• صاف يا زبر است؟

4. از خمير بازي براي آموزش حواس پنجگانه استفاده كنيد

بازي با خمير بازي براي آموزش حواس پنجگانه بسيار كاربردي است. كودكان با خمير بازي حواس پنجگانه خود را درگير مي‌كنند. كودكان با لمس خمير، رنگ و اشكال مختلف، بافت و جنس خمير را احساس مي‌كنند. زماني كه كودكان در مهد با خمير بازي مي‌كنند صداي مربي را نيز مي‌شنوند. با استفاده از قالب هاي اشكال هندسي در خمير بازي كودك با اشكال هندسي نيز آشنا مي‌شوند. با خمير بازي حواس پنجگانه كودك درگير مي‌شود.

راهكار براي تقويت حواس پنجگانه

براي تقويت حواس پنجگانه بايد راهكارهايي را انجام داد كه در ادامه براي كمك رساني به شما ارائه داده‌ايم.

• براي تقويت حس بينايي رنگ اتاق كودك را با رنگ هاي روشن تزئين كنيد. با اين كار به كودك كمك مي‌كنيد تا از زواياي ديگري به محيط نگاه كند. حتي مي‌توانيد از بازي “دالي” براي تقويت حس بينايي كودك استفاده كنيد.
• براي تقويت حس شنوايي براي كودك كتاب بخوانيد يا آواز بخوانيد. گاهي با پخش موزيكي كه كودك را آزار ندهد مي‌توانيد به تقويت حس شنوايي كودك كمك كنيد. سعي كنيد از آهنگ هاي ريتميك استفاده كنيد.
• براي تقويت حس لامسه كودك او را در آغوش بگيريد و تماس پوست به پوست را انجام دهيد. محققان بر اين باورند كه تماس پوست به پوست باعث آرامش و رشد سيناپس هاي مغزي كودك مي‌شود.
• براي تقويت حس بويايي سعي كنيد از محصولات با بوي يكسان استفاده كنيد. اما سعي كنيد از شوينده هاي عطري تند استفاده نكنيد و از مواد شوينده و عطري با رايحه ملايم استفاده كنيد.
• تقويت حس چشايي سعي كنيد از 6 ماهگي كودك را با طعم هاي مختلف آشنا كنيد. با اين روش به رشد حس چشايي كودك كمك مي‌كنيد و او را با تمام مزه ها آشنا مي‌كنيد.

بازي هايي براي رشد حواس پنجگانه

زماني كه كودكان سالم به دنيا مي‌آيند حواس پنجگانه دارندو اما نياز به تقويت و رشد اين حواس است. والدين با بازي و فعاليت هاي متفاوت مي‌توانند حواس‌پنجگانه كودك را تقويت كنند. در ادامه روش هايي را براي رشد حواس پنجگانه ارائه داده ايم.

1. بازي براي رشد حس بينايي

براي تقويت حس بينايي از عروسك ها كمك بگيريد. حركت عروسك ها حين بازي به كودك كمك مي‌كند تا دست و چشم هايش را همزمان تكان دهد. سعي كنيد به گونه اي باشيد كه كودك صورت شما را كاملا ببيند و حركت دست ها را نيز زير نظر داشته باشد.

2. بازي براي رشد حس لامسه

كودك مي‌تواند با برداشتن اشياء حس لامسه خود را تقويت كنيد. سعي كنيد وسايلي را در دسترس كودك قرار دهيد كه بي خطر باشد اما زبر، نرم و … باشد. كودك با لمس اشياء مختلف به مرور با تمام اشياء آشنا مي‌شود.

3. بازي براي رشد حس شنوايي

براي تقويت حس شنوايي از حواس پنجگانه كودك، زماني كه براي كودك آواز مي‌خوانيد يا صحبت مي‌كنيد، صبر كنيد تا كودك با سر و صدا از خود پاسخي نشان دهد. سپس شما نيز به او واكنش نشان دهيد. كتاب خواندن، موسيقي و آواز بازي براي تقويت حس شنوايي كودك است.

4. بازي براي رشد حس بويايي

براي رشد حس بويايي از حواس پنجگانه از رايحه هاي ملايم و آرام استفاده كنيد. كودك با بوييدن رايحه هاي متفاوت به مرور با تمامي بوها آشنا مي‌شود. به مرور زمان از بوهاي مختلف استفاده كنيد و در رابطه با همه بوها به او توضيح دهيد.

5. بازي براي رشد حس چشايي

بهترين راه براي تقويت حس چشايي از حواس پنجگانه اين است كه كودك را از 6 ماهگي با طعم هاي مختلف آشنا كنيد. با بازي هاي مختلف ميوه هاي متفاوت را به كودك بدهيد و بگوييد طعم آن را شرح دهد.

رشد حواس كودك در زمينه هاي مختلف‌

1. رشد حواس پنجگانه كودك در پيوند عاطفي حائز اهميت است. حس لامسه به پيوند عاطفي كودكتان كمك مي‌كند. احتمالا مشاهده كرده‌ايد زماني كه كودك به دنيا مي‌آيد او را فورا در بغل مادر قرار مي‌دهند. در واقع تماس پوست به پوست باعث ايجاد پيوند عاطفي در كودك مي‌شود. با اين روش كودك آرام مي‌شود و ضربان قلبش به تثبيت خواهد رسيد.
2. براي رشد فيزيكي و جسمي كودك حواس پنجگانه بسيار مهم است. زماني كه كودك با دستانش محيط پيرامون را لمس مي‌كند و با وسايل آشنا مي‌شود. با كسب تجربه هاي جديد كودك به رشد فيزيكي و جسمي دست مي‌يابد.
3. با شنيدن صداهاي مختلف كودك به مهارت هاي ارتباطي دست مي‌يابد. با شنيدن صداي اطرافيان واكنش نشان مي‌دهد و نسبت به محيط و صحبت ها به رشد مي‌رسد.

فرض كنيد كودك با نقص يكي از حواس پنجگانه به دنيا بيايد. اگر با نقص حواس بويايي به دنيا بيايد توانايي بوييدن را نخواهد داشت. و حتما در طول زندگي با مشكلاتي روبرو خواهد شد كه بسيار آسيب پذير هستند.

كلام آخر

روانشناسان هميشه كمك كننده ترين اشخاص براي آموزش به كودك هستند. كودكان براي تقويت حواس پنجگانه نياز به آموزش دارند. براي آموزش هرچه بهتري حواس به كودك نياز به روانشناس و مشاورين كودك داريد. مركز مشاوره ني ني مايند به صورت تلفني و حضوري به شما عزيزان خدمات ارائه مي‌دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر روي لينك زير كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه حواس پنجگانه مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: حواس پنجگانه كودكان | رشد حواس كودك