مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي از روز اول زايمان آغاز مي‌گردد و تا شش هفته پس از آن ادامه دارد تا به عبارتي دوران بهبودي پس از وضع حمل طي شود. پس از به پايان رسيدن انتظار و به دنيا آمدن نوزاد، معمولا فردي همراه مادر مي‌ماند تا مراقبت‌هاي لازم را او داشته باشد تا بتواند پس از بهبودي به روال اوليه زندگي بازگردد.

طي اين دوران خودمراقبتي از اهميت بسياري برخوردار است، چراكه برخي علائم پس از زايمان مي‌تواند خطرناك باشد كه نيازمند مراجعه به پزشك است. در ادامه اطلاعات كاملي از مراقبت‌هاي بعداز زايمان آورده‌ايم. براي دريافت خدمات مشاوره تلفني زنان كليك كنيد.

منبع: مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي

مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي

پس از زايمان طبيعي تغييراتي در بدن مادر ايجاد مي‌شود كه ممكن است در مواردي باعث درد و ناراحتي در قسمت‌هاي مختلف بدن شود. در چنين مواقعي مادر بايد خودمراقبتي‌هاي لازم را داشته باشد تا سريع‌تر بتواند به بهبودي برسد. در ادامه برخي از مهم‌ترين تغييرات بدن مادر پس از زايمان طبيعي و مراقبت‌هاي لازم براي بهبودي آن‌ها را ارائه كرده‌ايم. 

1️⃣ مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي | متورم و كبود شدن واژن

پس از زايمان طبيعي ممكن است واژن كمي ملتهب و كبود شود. براي كاهش التهاب در اين ناحيه استفاده از كمپرس آب سرد توصيه مي‌شود.

توصيه مي‌شود براي جلوگيري از بروز حساسيت از لباس زيرهايي با جنس الياف طبيعي استفاده گردد. همينطور بهتر است بانوان پس از زايمان طبيعي از نشستن جلوگيري كنند و سعي كنند در بيشتر زمان‌ها به طرفين دراز بكشند تا كم كم كبودي‌ها و درد در اين ناحيه كم‌تر شود.

2️⃣ مراقبت هاي بخيه در ناحيه پرينه بعد از زايمان طبيعي

متناسب با اندازه جنين ممكن است ناحيه پرينه به اندازه دو سانتي‌متر برش داده شود تا نوزاد راحت‌تر بتواند خارج شود. ناحيه پرينه كه طي زايمان طبيعي باز شده است بخيه زده مي‌شود.

بخيه در ناحيه پرينه خيلي عميق نيست و در صورتي كه مادر مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي لازم را داشته باشد، طي زمان كوتاهي و نهايتا پس از يك هفته تا ده روز جوش مي‌خورد. سعي كنيد در جهت كمك به بهبودي سريع‌تر بخيه در ناحيه پرينه، به نكات زير توجه داشته باشيد.

• به هيچ عنوان بر روي بخيه‌هاي خود ننشينيد و سعي كنيد چند روزي را به صورت دراز كشيده باشيد و در صورت اجبار نيز از بالش‌هاي حلقوي جهت نشستن استفاده كنيد.
• توصيه مي‌شود از توالت ايراني استفاده كنيد و پس از هربار دستشويي نيز ضمن شستن زخم با آب ولرم، محل را با سشوار و يا يك پارچه تميز خشك كنيد.
• محلولي از آب و بتادين را تهيه كرده و روزي چند دقيقه داخل آن بنشينيد.
• براي اينكه زخم و بخيه هوا بخورد براي ساعاتي در روز بدون لباس زير دراز بكشيد.
• پس از زايمان تا سه هفته بعد احتمال عفونت در زنان افزايش پيدا مي‌كند. به همين دليل بهتر است طي اين بازه زماني از برقراري رابطه جنسي خودداري كنيد.

3️⃣ مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي | خونريزي

يكي از نكات حائز اهميت در مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي توجه به خونريزي هاست. داشتن خونريزي پس از زايمان امري طبيعي است و چند روز به صورت خونريزي و سپس به صورت لكه بيني ادامه پيدا مي‌كند. طي اين روزها از نوار بهداشتي‌هاي بزرگ استفاده كنيد و در زمان‌هاي مشخصي نسبت به تعويض آن اقدام نماييد. بهتر است در روزهاي ابتدايي پس از زايمان از تامپون استفاده نكنيد تا مشكلي براي زخم و بخيه ناحيه پرينه ايجاد نگردد.

از لباس زيرهاي گشاد استفاده كنيد تا در اطراف زخم گردش هوا وجود داشته باشد و روند بهبودي با سرعت بيشتري انجام شود.

به رنگ و بوي ترشحات و خونريزي‌هاي واژن خود توجه داشته باشيد. ترشحات و خونريزي‌هاي بدبو همراه با تب و لرز مي‌تواند نشانه‌اي از عفونت بعد از زايمان باشد كه در اين صورت بايد سريعا به پزشك مراجعه كنيد.

4️⃣ مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي | تغييرات سينه و نوك پستان ها

سينه‌ها پس از زايمان سفت و بزرگ مي‌شوند و گاهي با درد و التهاب همراه هستند. پس از زايمان روزي يكبار نوك پستان‌هاي خود را شست و شو دهيد تا بهداشت لازم در تغذيه نوزاد رعايت گردد.

در صورتي كه احساس سوزش و يا زخم در نوك پستان‌هاي خود داريد روزي يكبار از شير خود را بر روي نوك پستان‌هايتان بريزيد و ماساژ دهيد. به هيچ عنوان از صابون، كرم و يا محلول شست و شو در اين ناحيه استفاده نكنيد.

5️⃣ جلوگيري از يبوست

در مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي شما بايد به گوارش و تغذيه خود نيز اعميت بدهيد. ممكن است يبوست‌هاي دوران بارداري پس از زايمان نيز ادامه داشته باشد. براي كاهش اين حالت بهتر است از غذاهاي حاوي فيبر استفاده كنيد و به اندازه كافي آب بنوشيد.

6️⃣ مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي | انقباض رحم

رحم براي بازگشت به حالت طبيعي و اوليه خود به شش هفته زمان نياز دارد. ممكن است طي اين بازه زماني در ناحيه لگن دردهاي عضلاني احساس كنيد كه مي‌توانيد براي كم كردن آن‌ها به ميزان كافي آب و مايعات مصرف كنيد.

همين‌طور توصيه مي‌شود در زمان‌هايي كه مي‌خواهيد بخوابيد از يك بالشت زير شكم خود استفاده كنيد.

7️⃣ مراقبت هاي رواني

اغلب زنان پس از زايمان طبيعي دچار احساس غم و افسردگي مي‌شوند. تغييرات خلق و خو پس از زايمان در افراد به گونه‌هاي مختلفي نمايان مي‌شود و ممكن است به صورت گريه كردن خود به خود، بي خوابي و يا پرخوابي و … بروز كند.

سعي كنيد با درگير كردن خود به نگهداري از نوزاد و گذراندن وقت با ديگران جلوي اين غم و اندوه را بگيريد. توصيه مي‌شود با يك روانشناس نيز در ارتباط باشيد.

استفاده از شكم‌بند از مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي

حالت ايجاد شده در شكم و جمع شدن آن از دغدغه مادران پس از زايمان است. شكم بند از راه‌حل‌هاي موثر براي كوچك شدن شكم و بهبود كمر درد مي‌باشد.

شكم بندهايي كه پس از زايمان مورد استفاده قرار مي‌گيرند در دو نوع وجود دارند. نوع اول آن‌ها پوشيدني است كه از زانو تا بالاي شكم را در برمي گيرد. نوع دوم آن نيز همانند كمربند به دور شكم بسته مي‌شود كه شما مي‌توانيد يكي از اين دو را تهيه و استفاده كنيد.

مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي با تغذيه مناسب

زايمان كردن و به پايان رساندن دوره بارداري، انرژي زيادي را از مادر مي‌گيرد. بنابراين بسيار حائز اهميت است كه شما بتوانيد انرژي از دست رفته خود را جبران كنيد.

بهتر است طي روزهاي ابتدايي پس از زايمان از خوردن غذاهاي سنگين، چرب و شور جلوگيري كنيد. چراكه طي روزهاي اول تحرك و فعاليت مادر كم مي‌شود و امكان ابتلا به سوء هاضمه و همينطور يبوست وجود دارد. در ادامه توصيه‌هايي در جهت مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي با تغذيه مناسب ارائه كرده‌ايم.

• استفاده از مواد غذايي با فيبر بالا همچون برنج قهوه‌اي، نان سبوس دار، سبزيجات
• خوردن ماهي همچون ماهي قرل آلا، سالمون و …
• استفاده از انجير خشك، انواع توت‌ها، برگه زردآلو، هلو و …
• خوردن لبنيات كم‌چرب
• نوشيدن روزانه 8 ليوان آب
• عدم استفاده از كافئين؛ غذاهايي با طبع سرد، غذاهاي نفاخ همچون حبوبات‌ها و …
• استفاده از مواد غذايي حاوي پروتئين، كلسيم، املاح، ويتامين‌ها و …

فعاليت‌هاي خانه‌داري

به طور كلي بهبودي پس از زايمان طبيعي با سرعت بيشتري نسبت به زايمان سزارين اتفاق مي‌افتد و مادراني كه زايمان طبيعي مي‌كنند پس از حتي يك روز نيز مي‌توانند به راحتي راه بروند و فعاليت‌هاي روزانه خود را داشته باشند. با اين حال شما بايد نسبت به مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي آگاهي داشته باشيد.

چرا كه همين موضوع بسياري از افراد را به اشتباه مي‌اندازد و تمايل دارند سريعا از جاي خود بلند شوند و بدون استراحت كافي و بدون توجه به مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي به كارهاي روزانه و خانه داري خود ادامه دهند. در ادامه برخي نكات درباره مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي را آورده‌ايم، توجه به آن ها موجب بهبود سريع تر حال شما خواهد شد.

• بلند نكردن اجسام خيلي سنگين
• عدم پرداختن به فعاليت‌هاي زياد و خسته‌كننده
• استفاده از غذاهاي حاضري و اختصاص ندادن زمان طولاني جهت آشپزي
• كمك گرفتن از همسر و يا اطرافيان جهت امور خانه‌داري و نگه داشتن از نوزاد
• و …

علائم خطرناك و هشدار دهنده بعد از زايمان طبيعي

مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي بايد به صورت تخصصي صورت بگيرد. اولين مراجعه به پزشك در روز سوم زايمان انجام مي‌شود و در پي آن مراجعه بعدي بين روزهاي دهم تا پانزدهم پس از زايمان مي‌باشد. در طي اين مدت بهتر است هر گونه علائم غيرطبيعي و هشدار دهنده را به پزشك خود اطلاع دهيد.

• تب
• كم نشدن خونريزي پس از يك هفته
• زياد شدن درد در ناحيه واژن
• درد شديد در ناحيه پرينه
• درد و يا التهاب در يك قسمت از سينه
• درد در قفسۀ سينه
• سرفه همراه با خون
• تنگي نفس
• درد يا سوزش در زمان دفع ادرار
• ترشحات و يا خونريزي بدبو از واژن
• درد شديد و مداوم در پا
• احساس گرما در پاها
• سردرد شديد و مداوم
• استفراغ
• مشكلات بينايي
• سرگيجه
• ضعف
• ضربان قلب بالا
• تنفس سريع يا كوتاه
• رنگ‌پريدگي
• احساس بي‌قراري يا سردرگمي
• احساس اندوه و نااميدي شديد

سخن آخر

اولين روزهاي پس از زايمان جزو روزهاي شيريني مي‌باشد كه انتظارها به پايان رسيده است و حالا شما يك فرزند و نوزاد را در كنار خود داريد.

سعي كنيد شيريني حضور فرزندتان را با سلامتي خود بيشتر كنيد. بنابراين از يكي از اعضاي خانواده و يا دوستانتان كمك بگيريد تا در نگهداري نوزاد به شما كمك كند و بتوانيد استراحت كافي داشته باشيد. مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي را جدي بگيريد.

در صورتي كه تغييرات خلق و خو پس از زايمان، اجازه لذت بردن از زندگي در حضور فرزندتان را به شما نمي‌دهد؛ مي‌توانيد جهت بهبود وضعيت رواني خود با روانشناسان مركز مشاوره تخصصي ني ني مايند در ارتباط باشيد. براي دريافت مشاوره تلفني زنان كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه مراقبت هاي بعد از زايمان مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.